مته

نام انگلیسی مته auger

مته ابزاری برای سوراخ کردن اشیاء و وسایل است. مته‌ها توسط وسیله‌ای که آنرا سوراخ کننده (دریل) می‌نامند استفاده می‌شوند، بدین شکل که توسط دریل که معمولاً با سرعت می‌چرخد سبب می‌شود که مته بتواند شی مورد نظر را سوراخ کند. اگرچه اکثراً مته‌ها سوراخ‌ها را به شکل دایره (و نهایتاً استوانه) ایجاد می‌کنند ولی انواعی از مته هستند که می‌توانند سوراخ‌هایی به شکل غیر از دایره نیز ایجاد نمایند. برخی بر این باورند که سازندهٔ این دستگاه فردی آمریکایی به‌نام استفن ای. مورس می‌باشد.

مته

موارد استفاده انواع مته ها عبارتند از :

مته کبالت : اکثرا برای سوراخکاری روی فلزهایی مانند استیل وامثال آن که حالت خورندگی دارند به کار میرود.

مته الماسه : اکثرا برای سوراخکاری روی اجسام سخت همچون دیوار، سنگ ، بتون و… به کار میرود.

مته چهارشیار یا SDS Plus : مته های چهارشیار بدليل وجود دو لبه برنده مي تواند در بتون ، آجر و ساير مصالح ساختماني با سرعت بالا سوراخكاري کند. يكي از ويژگي هاي مهم اين مته ها، طراحي خاص شيار هاي آن است. اندازه مناسب اين شيار ها باعث افزايش سرعت انتقال گرد و خاك ناشي از سوراخكاري شده و به طول عمر مته اضافه مي كند. همچنين لبه راس تيز آن نيز باعث نفوذ بهتر هنگام كار مي شود . دلیل نامگذاری چهار شیار برای این نوع مته دنباله آن می باشد که فقط باید بروی سه نظام های چهارشیارگیر نصب شود.

مته پنج شیار یا SDS Max : اين مته ها قابليت استفاده در بتون و بتون مسلح را دارد و مي توان در تمام دريل هاي چكشي با نگهدارنده SDS-Max استفاده نمود. بتون مسلح بدليل داشتن آرماتور درون خود ، نياز به مته اي دارد كه هنگام دريل كاري بتواند آرماتور را نيز سوراخ كند. مته هايي كه قابليت سوراخ كردن آرماتور را ندارند هنگام برخورد با آن يا سگمنت مته شكسته كه باعث تحميل هزينه زيادي به كاربر مي شود و يا مته از مسير خود منحرف شده و سوراخ كج مي شود.

مته کونیک : به دلیل اینکه نوک این مته ها در مقایسه با سایر مته های ساده با سطح کار درگیری بیشتری دارد ، گرمای تولیدی آن بالا خواهد بود که لازم است با آب خنک شود.از این مته معمولا برای سوراخکاری در سایزهای بزرگ استفاده میشود و به منظور افزایش طول عمر این مته ها بهتر است که سوراخکاری را با دور کم انجام دهید.

 مته برگی : مته برگی در درودگری و نجاری برای سوراخکاری روی چوب مورد استفاده قرار می گیرد.

مته استنلس استیل : اکثرا برای سوراخکاری روی فلزهایی مانند استیل زنگ نزن وامثال آن که حالت خورندگی کمتری دارند به کار میرود.

مته گردبر : ازگردبر ها با توجه به موارد مصرفشان جهت سوراخکاری و برش دایره ای بر روی سطح کار استفاده می شود.

مته خزینه : پس از سوراخ کردن قطعه برای پیچ گذاری در قطعات لازم است سر سوراخ ها خزینه شود.

مته گازور: جهت در آوردن جای نصب لولاهای گازور در صنعت کابینت سازی و MDF از این نوع مته استفاده میشود .

مته متمرکز : در کار روی فلز برای ایجاد یک سوراخ برای شروع سوراخ کاری با مته‌های بزرگتر و همچنین ایجاد یک حالت مخروطی کنگره‌دار در پایان قطعه کار برای جاهایی که لازم است از ماشین تراش استفاده شود به کار می‌رود.

مته مرغک : مته مرغک در کار روی فلزبرای ایجاد یک سوراخ برای شروع سوراخ کاری با مته های بزرگتر و همچنین ایجاد یک حالت مخروطی کنگره دار در پایان قطعه کار برای جاهایی که لازم است از ماشین تراش استفاده شود به کار میرود.

مته ابزاری است برای ایجاد سوراخ و حفره به ابعاد وعمق های متفاوت،که غالبا به وسیله دریل به چرخش در می آیند.مته ها تنوع زیادی از نظر کاربرد دارند اما پرکاربردترین مته،از نوع مته الماسه و مته آهن می باشد.مته الماسه برای دیوار و بتن ،و مته آهن برای آهن و گاها چوب مورد استفاده قرار می گیرد.

مته الماسه برای سوراخکاری بتن،کاشی ،دیوار و مصالح مشابه،در واقع سوراخکاری های ساختمانی کاربرد دارد و بهترین حالت استفاده برای دریل های چکشی می باشد.

مته آهن همانطور که از نامش پیداست،برای سوراخ کردن آهن،چدن،استیل نگیر استفاده می شود.برای سوراخ کردن چوب نیز می توان از مته آهن استفاده کرد.مته آهن در دو نوع کوتاه بلند موجود می باشد.مته آهن کوتاه برای سوراخکاری روی ورق های فلزی با ضخامت کم کاربرد دارد و مته آهن بلند برای فلزات باضخامت زیاد یا قوطی و قطعات مشابه مورد استفاده قرار می گیرد.مته آهن بلند به دلیل بلند بودن امکان شکستن در دورهای بالای دریل را دارد،به همین دلیل بهتر است هنگام استفاده از مته آهن بلند در دریل کاری،از دور پایین استفاده شود.

در کنار دو مته کاربردی الماسه و آهن،مته های دیگر مخصوص مصالح خاص وبتن کن نیز وجود دارد که در زیر در باره این موارد نیز توضیح می دهیم:

مته چوب یک مته کاربردی و از نظر هزینه ای به صرفه است که برای ایجاد سوراخ بر روی چوب و ام دی اف(mdf) استفاده می شود.مته چوب در مقایسه با مته آهن ارزان تر می باشد و این در حالی است که مته آهن برای چوب نیز استفاده می شود.

مته گرانیت  برای سوراخکاری سنگ های گرانیتی استفاده می شود.نکته مهم در استفاده از مته گرانیت این است که در در زمان سوراخکاری حرارت ایجاد می شود،در نتیجه برای جلوگیری از هرگونه آسیب به مته و قطعه و نیز کارکرد بهتر مته از آب استفاده شود.حتما توجه داشته باشید که دریل درزمان سوراخکاری با مته گرانیت دریل باید در حالت چکشی(ضربه ای) باشد.

مته آلومینیوم مته ای مناسب برای فلزات نرم مانند آلومینیوم و مس می باشد.این مته از مته هایی است که در دریل کاری با آن باید از دور بالای دریل استفاده کرد.

مته کبالت نیز از پرکاربرد ترین مته هاست،در واقع همان مته آهن است با این تفاوت که در مته کبالت معمولا 5% کبالت استفاده شده و مقاوت بالای مته و تحمل دماهای بالاتر مته را حاصل  می شود.مته کبالت برای سوراخ کردن فولاد و فولاد ضد زنگ استفاده می شود.

مته کونیک مانند مته های معمولی است با این تفاوت که انتهای مته که در سه نظام قرار می گیرد شکل تقریبا مخروطی دارد و این باعث می شود در سه نظام کوچک تر مته با سایز بیش تر قرار گیرد.مته های کونیک برای سوراخ کردن چوب و فلز کاربرد دارند.به دلیل درگیری سطح بیش تری از نوک مته با قطعه کار،گرمای بیش تری از مته  های معمولی ایجاد می شود،و این موضوع باعث می شود که در سوراخ کاری ها با سایز های بزرگ کاربردی باشد.برای ماندگاری بالای مته از دور پایین در دریل کاری باید استفاده شود.

مته برگی برای ایجاد سوراخ با قطرهای بزرگ در چوب می باشد و مصرفی ترین سایزهای این مته 20 و 22 میلی متری می باشد؛ از مته برگی برای ایجاد سوراخ هایی برای لولا و قفل استفاده می شود.

مته گازور نیز یک مته کاربردی در صنعت کمدسازی و کابینت سازی می باشد چرا که برای ایجاد سوراخ جای لولا کاربرد دارد.تفاوت مته گازور با مته برگی در این است که مته گازور برای ضخامت کم تر استفاده می شود.

مته خزینه  برای سوراخکاری جای پیچ کاربرد دارد به نحوی که گل پیچ در چوب و ام دی اف پنهان شود و در قطعه کار قرار بگیرد.

بتن کن ها از دستگاه هایی هستند که برای سوراخکاری نیاز به مته دارند.مته های مورد استفاده در بتن کن ها با مته های  معمولی متفاوت می باشد و ویژگی های مخصوص به استفاده خود را دارند.مته های 4 شیار و 5 شیار مته های کاربردی در بتن کن ها هستند.مته چهارشیار برای سواخکاری بتن و سنگ استفاده می شود و حداکثر قطر سوراخکاری با این مته ها 30 میلی متر می باشد.مته پنج شیار نیز برای سوراخکاری بتن می باشد و تفاوت آن با مدل چهار شیار  در قطر سوراخکاری می باشد که قطر سوراخکاری بزرگ تری را سوراخ می کند در نتیجه قدرت و الماسه بالاتری دارد.

یک دسته بندی دیگر برای مته های بتن کن ها وجود دارد :

SDS  که دارای شیارهای طولی می باشد و ضربات چکشی به مته وارد می شود نه به سه نظام دستگاه.مدل SDS+ مدل چهار شیار و SDS MAX  پنج شیار برای مته های بزرگ تر می باشد.

مدل دیگر HSS  است که از فولاد ابزار سازی تولید می شود و سرعت بالایی دارد.

گردبرها نوع دیگری از مته ها هستند که دو نوع بسیار کاربردی آن با نام ها بایمتال و الماسه یا هالوژن زن می باشند.گردبرها حفره ی دایره ای شکل را در سطح کار ایجاد می کنند.گردبر های الماسه بیش تر برای ایجاد سوراخ برای هالوژن ها استقاده می شوند اما برای ایجاد حفره بر روی مواد غیر از سنگ نیز کاربرد دارند.گردبرهای بایمتال یا استیل نیز برای کلیه قطعات فلزی و استیل کاربرد دارند.گردبرهای چوب و ام دی اف نیز همانطور که از عنوانشان مشخص است برای ایجاد سوراخ گرد روی ام دی اف و چوب می باشد.