مغار چیست؟
وسیلهای تیز و برنده هست که در هنر منبت جهت کنده کاری و تراشیدن چوب مورد استفاده قرار میگیرد. مغارها اندازههای مختلفی دارد که این اندازهها بر اساس پهنای مغار تعیین میشود. هر مغار از ۲ قسمت: یک دسته از جنس چوب یا پلاستیک و یک تیغه فولادی تشکیل شده است.
بهطور کلی، از ۴ نوع مغار در منبت کاری چوب استفاده میشود:
مغار تخت: تیغه مغار تخت از یکطرف صاف و از طرف دیگر پخ هست. از این مغار برای کندن زمینه کار، سطوح صاف، خط انداختن خطوط راست و … استفاده میشود. از این مغار برای کندن زمینه کار، سطوح صاف، خط انداختن خطوط راست و … استفاده میشود مغار تخت از شماره ۱ شروع میشود و حتی میتواند شمارههای بعدی آن نیز فرد باشد. این شماره پهنای تیغه مغار را به میلیمتر نشان میدهد. معمولاً در بازار به مغار تخت باریک نمره ۱ مغار کبریتی میگویند. تیغه مغار تخت از یک طرف صاف و از طرف دیگر دارای پخ هست که زاویهای حدود ۲۵ درجه دارد. انواع مغارهای تخت به شرح زیر میباشند.
الف- مغار تخت سر کج: مغاری است همانند مغارهای تخت معمولی با این تفاوت که لبه تیغه برنده آن کج هست و برای حالت دادن به گلها و برگها و … استفاده میشود.
ب- مغار تخت نیم باز: مغاری است که لبه تیغه برنده آن حالت گرد هست.
ج- مغار تخت قاشقی: مغاری است که طول تیغه آن حالت انحنا دارد و اصطلاحاً به آن قاشقی میگویند و برای جاهایی که نمیتوان از مغار تخت استفاده کرد هست.
مغار نیم باز: تیغه این مغار تخت نیست، بلکه حالت نیم گرد هست. از این مغار برای قسمتهایی که حالت انحنای ملایمی دارد استفاده میشود. مغاری است که تیغه آن تخت نیست بلکه کمی حالت نیم گرد دارد. از این مغار برای جاهایی که حالت انحنای ملایمی دارد استفاده میشود. مغار نیم باز دارای دو شماره هست. مثلاً ۸-۶ که یک شماره انداز انحناء را نشان میدهد و شماره دیگر پهنای تیغه هست مغار نیم باز قاشقی مغاری است که تیغه آن در طول دارای خمیدگی و انحناء هست.
مغار گلویی: این مغار همانند مغار نیم باز هست، با این تفاوت که گودی و انحنای آن بیشتر هست. از این مغار برای قسمتهایی که انحنای زیادی دارد استفاده میشود، مانند: پیچکها، گلهای گرد، غنچهها. همانند مغار نیم باز هست با این تفاوت که گودی و انحنای آن بیشتر هست بهطوری که میتوان گفت کاملاً نیم دایره هست و برای جاهایی که انحنای زیادی دارد از آن استفاده میشود مانند پیچکها، گلهای گرد، غنچهها و … این مغار نیز همانند مغار نیم باز دو شماره دارد. مغار گیلویی قاشقی نیز جزء مغارهای گلویی هست.
مغار شفره: نوک تیغه این مغار به شکل ˅ بوده که معمولاً در ۲ اندازۀ بزرگ و کوچک هست. از مغار بزرگ جهت “سفت کاری”، یعنی جدا کردن خطوط طرح از زمینه و یا خطوط طرح از یکدیگر و از مغار کوچک جهت کارهای ظریف، خط انداختن، تزیین روی برگها و گلها استفاده میشود. نوک تیغه مغار شفره به شکل ۷ هست که معمولاً در دو اندازه بزرگ و کوچک هست از مغار نمره بزرگ جهت سفت کاری استفاده میشود یعنی جدا کردن خطوط طرح از زمینه و خطوط طرح از یکدیگر و از مغار کوچکتر جهت کارهای ظریف کاری و خط انداختن و تزئین روی برگها و گلها و … استفاده میشود. مغار قاشقی شفره نیز وجود دارد که کاربرد زیادی در منبت کاری ندارد. نوعی دیگر مغار شفره وجود دارد که مقطع آن کاملاً به شکل ۷ نیست بلکه کمی انحناء دارد و شبیه U هست. که به آن شفره گلویی میگویند. مغار شفره نیز دو شماره دارد که معمولاً دو شماره مساوی هستند مثل ۵/۵ که هر شماره اندازه یک طرف تیغه هست مغار شفره گلویی با شفره معمولی این تفاوت را دارد که کف شیار را نیم گرد میکند.